Theo Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng thuốc dân tộc, cây trinh nữ hoàng cung còn có tên gọi khác là náng lá rộng, tỏi lơi lá rộng, tây nam văn châu lan, tỏi Thái Lan, vạn châu lan hay thập bát học sỹ. Trinh nữ hoàng cung thuộc dạng cây cỏ, thân hành như củ hành tây to, đường kính từ 10 tới 15cm, bẹ lá úp nhau thành một thân giả dài khoảng 10 đến 15cm, có nhiều lá mỏng kéo dài, hai bên mép lá lượn sóng. Từ thân hành của cây mọc rất nhiều củ con có thẻ tách ra để trồng riêng dễ dàng.
Bộ phận dùng làm thuốc của cây trinh nữ hoàng cung bao gồm lá cây, thân hành và củ. Trong y học cổ truyền, trinh nữ hoàng cung có vị đắng, chát, tác dụng gây sung huyết da, tăng huyết áp tạm thời, là thuốc kháng sinh mạnh, giúp ức chế khối u, ức chế phát triển của tế bào ung thư.
Trinh nữ hoàng cung được dùng trong phạm vi dân gian để chữa ung thư vú, ung thư tử cung, ung thư tuyến tiền liệt. Phương thức tiến hành là lá trinh nữ hoàng cung thái nhỏ, sao vàng rồi sắc uống với liều từ 3 đến 5 lá mỗi ngày. Cũng có người dùng để điều trị ung thư dạ dày, ung thư phổi, ung thư gan và chữa đau dạ dày.
Ở các tỉnh phía Nam, trinh nữ hoàng cung được dùng phổ biến để chữa các bệnh về đường tiết niệu. Lá và thân hành của trinh nữ hoàng cung giã nát, hơ nóng dùng bên ngoài để xoa bóp làm sung huyết da, chữa tê thấp, đau nhức.
Trong y học nước ngoài, tại nước láng giềng Campuchia, nhân dân dùng cây trinh nữ hoàng cung để điều trị bệnh phụ khoa. Ở Ấn Độ, nhân dân dùng thân hành của cây xào nóng, giã đắp để trị thấp khớp và cũng dùng đắp để trị mụn nhọt, áp xe. Dịch ép lá dung làm thuốc nhỏ tai có công dụng chữa đau tai.
Theo một số chuyên gia y học cổ truyền, có một lưu ý khi dùng trinh nữ hoàng cung để chữa bệnh là hiện nay, nhiều người nhầm lẫn cây trinh nữ hoàng cung với một số cây náng khác, đặc biệt là cây náng hoa trắng. Sử dụng lá của loại cây náng này đun sôi lấy nước uống có thể dẫn tới ngộ độc, nôn ói. Do đó, người dân cần phải phân biệt rõ cây trinh nữ hoàng cung với các cây náng khác có tại Việt Nam để tránh những hậu quả không đáng có.
Một số bài thuốc có trinh nữ hoàng cung trong y học dân gian:
– Chữa đau khớp, chấn thương tụ máu (3 bài thuốc):
+ Lá trinh nữ hoàng cung lượng vừa đủ, xào nóng, băng đắp nơi đau.
+ Củ trinh nữ hoàng cung 20g, dây đau xương 20g, huyết giác 20g, lá cối xay 20g, cam thảo dây 6g. Sắc uống, ngày một thang.
+ Củ trinh nữ hoàng cung nướng cho nóng, đập dập, băng đắp nơi sưng đau (kinh nghiệm Ấn độ).
– Chữa ho, viêm phế quản (2 bài thuốc):
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, tang bạch bì 20g, xạ can 10g cùng cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, lá bồng bồng 12g, lá táo chua 12g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
– Chữa u xơ tuyến tiền liệt (tiểu không thông, tiểu đêm, tiểu buốt, tiểu dắt ở người cao tuổi) (3 bài thuốc):
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, hạt mã đề (xa tiền tử) 12g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, huyết giác 20g, rễ cỏ xước 12g, dây ruột gà (ba kích sao muối) 10g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
– Chữa u xơ tử cung (đau bụng dưới, có thể rong kinh, rong huyết, ra máu âm đạo…) (4 bài thuốc):
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, hạ khô thảo 20g, rễ cỏ xước 12g, hoàng cầm 8g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, huyết giác 20g, ích mẫu 12g, ngải cứu tươi 20g, lá sen tươi 20g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, lá trắc bách sao đen 12g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang.
– Chữa mụn nhọt (3 bài thuốc):
+ Lá hoặc củ trinh nữ hoàng cung, lượng vừa đủ, giã nát (hoặc nướng chín) đắp lên mụn nhọt khi còn nóng.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, bèo cái từ 20 đến 30g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
+ Lá trinh nữ hoàng cung 20g, kim ngân hoa 20g cùng cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
– Chữa dị ứng, mẩn ngứa: Lá trinh nữ hoàng cung 20g, kim ngân hoa 20g, ké đầu ngựa 12g, cam thảo dây 6g. Sắc uống ngày một thang, chia làm từ 2 đến 3 lần uống trong ngày.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
